Verkeer en Den Haag,
een zorgelijke combinatie

Als NS, NZH, HTM en de gemeente Den Haag meer toekomstgericht hadden gedacht in de vijftiger en zestiger jaren, dan had het wegen- en spoor- en sneltramnet er vermoedelijk ongeveer uitgezien als hierboven.De schets is een voortvloeisel van een de combinatie van een niet opgeheven spoorlijn naar Scheveningen en het Plan Jokinen uit de vijftiger jaren: duidelijk is te zien dat het spoorweg-zwaartepunt zich noordwaarts had bewogen, daar waar Mariahoeve aan Voorburg grenst. Daar was toen nog ruimte genoeg voor stadsplanning.Zwart zijn de spoorwegen aangegeven, blauw is de NZH-lijn (de ‘Blauwe Tram’) Scheveningen-Leiden, rood de HTM-lijnen naar Delft, Wassenaar en Leiden en oranje het weggennet.Het meest opmerkelijk van het plan Jokinen was het leiden van de spoorlijn naar en van Utrecht over de Hofpleinlijn naar Den Haag Holland Spoor (hier Den Haag Centrum genoemd). Daardoor werd Station Staatsspoor (nu: Den Haag CS) overbodig en kon de Utrechtse baan ‘knikvrij’ naar de Koningskade worden geleid.Bebouwing is op deze infografiek niet aangegeven: die zou waarschijnlijk heel anders zijn geweest, als deze plannen waren uitgevoerd.

Als NS, NZH, HTM en de gemeente Den Haag meer toekomstgericht hadden gedacht in de vijftiger en zestiger jaren, dan had het wegen- en spoor- en sneltramnet er vermoedelijk ongeveer uitgezien als hierboven.
De schets is een voortvloeisel van een de combinatie van een niet opgeheven spoorlijn naar Scheveningen en het Plan Jokinen uit de vijftiger jaren: duidelijk is te zien dat het spoorweg-zwaartepunt zich noordwaarts had bewogen, daar waar Mariahoeve aan Voorburg grenst. Daar was toen nog ruimte genoeg voor stadsplanning.
Zwart zijn de spoorwegen aangegeven, blauw is de NZH-lijn (de ‘Blauwe Tram’) Scheveningen-Leiden, rood de HTM-lijnen naar Delft, Wassenaar en Leiden en oranje het weggennet.
Het meest opmerkelijk van het plan Jokinen was het leiden van de spoorlijn naar en van Utrecht over de Hofpleinlijn naar Den Haag Holland Spoor (hier Den Haag Centrum genoemd). Daardoor werd Station Staatsspoor (nu: Den Haag CS) overbodig en kon de Utrechtse baan ‘knikvrij’ naar de Koningskade worden geleid.
Bebouwing is op deze infografiek niet aangegeven: die zou waarschijnlijk heel anders zijn geweest, als deze plannen waren uitgevoerd.

Llustratie: Eduard Bekker

Het verkeer in Den Haag vormt een onoplosbaar knelpunt. De verwikkelingen rond RandStadrail en het Verkeers Circulatie Plan tonen het weer genadeloos aan.

Eduard Bekker • Haags Nieuwsblad - Friday 9 February 2007

RandstadRail: het hele net had al maanden in gebruik moeten zijn, maar zelfs het traject Loosduinen- Station-Den Haag CS van RandstadRail 3, waar al wekenlang wordt proefgereden, is nog niet in bedrijf.
Het Verkeers Circulatie Plan, dat de automobilist dusdanig de stuipen op het lijf moet gaan jagen, dat hij van de schrik gaat fietsen of het openbaar vervoer neemt, stuit op steeds meer tegenstand, omdat – op een kluitje milieuactivisten na – niemand dat gelooft, om de simpele reden, dat er geen compensatie plaats vindt door aanvullend openbaar vervoer. De commotie over deze twee projecten is een aardige aanleiding om eens een greep te doen uit de blunders op gebied van openbaar vervoer en wegverkeer van de afgelopen decennia:

1953: De spoorlijn naar Scheveningen wordt opgeheven, zodat Den Haag nu elke zomer met vastzittend verkeer en overvolle trams en bussen heeft te maken.
1958: De ‘Blauwe Tram’ naar deze badplaats wordt eveneens stilgelegd. Was die er nog geweest, dan was het nu een ongetwijfeld een prima lightrailverbinding met Voorburg geweest, vermoedelijk deels ondergronds (Raamweg/ Koningskade).
1961: Ook op het resterende deel van de ‘Blauwe’ naar Leiden via Voorburg en Voorschoten wordt de dienst gestaakt. Het zelfde lot valt de ‘Gele Tram’ van de HTM ten deel in dat jaar: de lijn naar Leiden via Wassenaar.
In de jaren vijftig bedenkt de Amerikaan David Jokinen een plan voor één Centraal Station in Den Haag op de plaats van Station Holland Spoor. De spoorlijn uit Utrecht wordt hier naartoe geleid via de Hofpleinlein. Station Staatsspoor kan dan worden afgebroken de rijksweg uit Utrecht kan direct uitkomen op de Koningskade. Bovendien sluit het Bezuidenhout dan veel beter aan op de Binnenstad. De plannen worden door de oudere gemeente-beambten (Jokinen was toen 26) honend terzijde geschoven.
De NS, die zacht gezegd niet stond te springen om grond af te staan, zal daarbij zeker ook een rol hebben gespeeld.
Nog één keer is er op de mogelijkheid gewezen – door Groen Links – om tot één centraal station te komen op de plaats van Holland Spoor. Dat was kort voor Den Haag CS de huidige grote opknapbeurt ten deel zou vallen.
Maar het is al te laat: de Resident, Mariahoeve, de nieuwe aangrenzende wijken in Voorburg, de Utrechtse Baan langs het Malieveld; ze zijn inmiddels verrezen op de plekken die de verwezenlijking van de ultieme oplossing mogelijk hadden moeten maken. Ook het feit dat de Hofpleinlijn is omgezet in een lightrailverbinding maakt elke weg terug verder onmogelijk.
De perikelen rond de Tramtunnel en RandstadRail sluiten het rijtje Haagse logistieke blunders. Het meest dramatische is eigenlijk dat beide miljoenenprojecten eigenlijk niet nodig waren: de trajecten van RandstadRail zijn nauwelijks meer dan enkele aan elkaar geknoopte bestaande verbindingen. En de tramtunnel is in een autovrije binnenstad – vriend en vijand achten dit in de toekomst onontkoombaar – een overbodige luxe.

Een vergrote, afdrukbare versie van bovenstaand kaartje

Terug

Verkeer en Den Haag,een zorgelijke combinatie

Verkeer en Den Haag,
een zorgelijke combinatie