Wilgstraat 61, 2565 MC  DEN HAAG • tel. 070 - 7370111 • fax 084 - 8829521 • KvKnr 27178571

Wijk als lokkertje voor Hollanders

Plattegrond van het ‘Holländerviertel’ in Potsdam.
  • Plattegrond van het ‘Holländerviertel’ in Potsdam.

Nfografiek: Eduard Bekker

De Hollandse Wijk in Potsdam is in opdracht van de Pruisische keurvorst Friedrich Wilhelm I vanaf 1733 gebouwd onder supervisie van de Hollandse bouwmeester Jan Bouman (die zijn naam heel snel verduitste tot ‘Johan Boumann’). De vorst had door de Dertigjarige Oorlog veel van zijn verdienstelijke onderdanen verloren en hoopte dat zich in de wijk veel Hollandse vakkrachten zouden vestigen, die hij met gunstige vestigingsvoorwaarden naar Potsdam trachtte te trekken.

Eduard Bekker • Cobouw - 27 september 1993

Dit lukte slechts ten dele: in de 134 woningen grote wijk woonden uiteindelijk slechts achttien Hollanders. Sommige vaklieden gingen zelfs naar het moederland terug wegens te onzekere inkomsten.
Later zijn bij de wijk nog eens 24 panden gebouwd door een Duitse bouwmeester (linksonder in het kaartje). Deze zijn iets sierlijker en een etage hoger dan de oorspronkelijke panden, namelijk drie etages. In een van die huizen heeft Mozart enkele jaren vertoefd.

Eigenlijk is de bouwstijl van de wijk maar gedeeltelijk ‘Hollands’: zo zijn de lange, smalle dakkapellen in Franse stijl en de – grootschalige en deels symmetrische – bouw van hele woonblokken door één bouwmeester contrasteert sterk met de oude Hollandse stedenbouw, waar ieder huis doorgaans in een afwijkende stijl werd gebouwd.
Langs de wijk werd een groot waterbassin uitgegraven met in het midden een klein lustslot, een zogeheten ‘gloriëtte’. In de loop der jaren slibde deze Potsdamse ‘hofvijver’ dicht. Alleen een grotendeels onbebouwde kale vlakte met de naam ‘Bassinplatz’ herinnert er nog aan.
Ook de ‘Hollandse’ gracht is er niet meer. Die is na de Tweede Wereldoorlog gedempt om redenen die de vroegere Nederlandse stedenbouwers niet vreemd in de oren zou hebben geklonken: dankzij de afvoeren die er op uit kwamen was er een onwelriekend open riool ontstaan. Er zijn plannen om de gracht te reconstrueren.

/ Voor print en webontwerp / Portfolio en Curriculum / Cobouw – Dagblad voor de Bouw / Staalkaart van restauratiemethoden / Wijk als lokkertje voor Hollanders


> Schrijf een beoordeling